Τα Αρκαδικά μονοπάτια ( ή Παρράσια Μονοπάτια) είναι ένα σύνολο συνεχόμενων μονοπατιών γύρω από το Λύκαιο Όρος, σε μια (σχεδόν ) κυκλική διαδρομή. Περιτρέχει την Αρχαία Παρρασία και είναι σχεδιασμένα να ενωθούν με το ΜΕΣΣΗΝΙΑ Trail στα Νότια, με το Menalon Trail στα Βόρεια και με το ΦΑΛΑΙΣΙΑ Trail Noτιοανατολικά.
Η διαδρομή αυτή αξιοποιεί τις παλιές διαδρομές των μουλαρόδρομων. Περνάει από χωριό σε χωριό, ξεκινώντας από τον Ίσαρη, και συνεχίζει σε Πετροβούνι, Λυκόσουρα, Καστανοχώρι, Ίσιωμα, Μαυριά, Καρίταινα, Στρόγγυλο, Κωτύλιο, Άνω Καρυές, Λύκαιο, Βάστα και καταλήγει πάλι στον Ίσαρη απ'όπου ξεκίνησε. Γίνονται δύο μικρές παρακάμψεις, μία προς τη Νέδα για να ενωθεί με το Apollo Trail, που οδηγει στον Επικούριο Απόλλωνα και μία δεύτερη προς το Χρούσα για να ενωθεί με το ΦΑΛΑΙΣΙΑ Trail.
Πρόκειται για μια διαδρομή αποκλειστικά σε ορεινή περιοχή με μεγαλύτερο υψόμετρο τα 1152μ. Συναντάει το μεγάλο ποτάμι Αλφειό και τον ποταμό Χάραδρο. Στη διαδρομή αυτή υπάρχουν πολλές πηγές και κρήνες, πέτρινα καλύβια και αλώνια, καθώς και πολλά ξωκκλήσια κατάλληλα και για καταφύγιο σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Το τοπίο είναι άκρως δασομένο, κυρίως από βελανιδιές, πουρνάρια, πλατάνια, κουμαριές και ρείκια. Η χλωρίδα και η πανίδα είναι εντυπωσιακές με σπάνια είδη φυτών, πτηνών και ζώων.
Τα Αρκαδικά μονοπάτια προσφέρουν τη δυνατότητα στους πεζοπόρους να επισκεφτούν πολλούς Αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής όπως: Την Αρχαία Λυκόσουρα και το Αρχαιολογικό Μουσείο της, τον Αρχαιολογικό χώρο του Λυκαίου Όρους, με το μοναδικό σωζόμενο αρχαίο Ιππόδρομο και την Ιερή Κορυφή, όπου το Τέμενος του Λύκαιου Δία. Ακόμα τον Επικούριο Απόλλωνα, τον Παρράσιο Απόλλωνα στο Ίσιωμα, το Ναό του Πανός (;) στα όρια Βάστα και Άνω Μέλπειας κι την Αρχαία Τραπεζούνταστα Κυπαρίσσια. Το Κάστρο των Σκορτών, το Κάστρο της Καρίταινας και τη μεγάλη Σπηλιά Κάβια στην Καρίταινα. Το βυζαντινό εκκλησάκι του 11ου αι. της Αγίας Θεοδώρας Βάστα, τη Μονή Κραμποβού στο Καστανοχώρι και τη Μονή Παναγιάς στο Ίσιωμα.
Η Αγία Θεοδώρα με τα 17 δέντρα στην οροφή της
Τά χωριά Ίσαρης και Καρίταινα είναι χαρακτηρισμένα ως Παραδοσικοί Οικισμοί και ως εκ τούτου ιδιαίτερης ομορφιάς.
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Ίσαρης-Λυκόσουρα
(Παράκαμψη προς Χρούσα)
Η διαδρομή ξεκινάει από το κέντρο του Ίσαρη και ακολουθεί ασφαλτόδρομο μέχρι το πλάτωμα της Αγίας Βαρβάρας, όπου κατηφορίζουμε δεξιά σε δρομάκι. Το δρομάκι φθάνει σε διάσελο, όπου βρίσκεται το ερειπωμένο σπίτι της οικογένειας Στάκα. Μπαίνουμε στο κατηφορικό μονοπάτι, άλλοτε κεντρικό δρόμο προς την Κρύα Βρύση, και φθάνουμε σύντομα σε διακλάδωση σε ρεματιά. Ίσια στο κατάντι η ρεματιά οδηγεί στην Κρύα Βρύση, αριστερά διακρίνεται το παλιό μονοπάτι προς το Πετροβούνι. Από εδώ έως ότου συναντήσουμε τη ράχη στα 100μ. θα χρειαστέι σοβαρός καθαρισμός (εκθαμνώσεις και κλαδέματα). Στη ράχη θα ακολουθήσουμε την παλιά αντιπυρική ζώνη, τώρα αρκετά θαμνομένη. Η αντιπυρική τελειώνει σε παλιό χωράφι και από εκεί μπαίνουμε στο παλιό μονοπάτι που είναι ανοικτό, αλλά σε γενικές γραμμές θέλει εκθαμνώσεις και κλαδέματα. Οι κουμαριές και τα ρείκια είναι η κύρια βλάστηση σ' αυτό το μέρος. Το μονοπάτι κατηφορίζει αρχικά ελαφρά στην κορυφογραμμή και μετά λίγο πιο έντονα και φθάνουμε σε ένα δρομάκι. Εδώ στρίβουμε ελαφρώς δεξιά για 50 μέτρα.
Παράκαμψη προς Χρούσα
Στο σημείο αυτό προχωράμε ακόμα στο δρομάκι για 30 μέτρα και στρίβουμε αριστερά στο παλιό μονοπάτι που περνώντας ανάμεσα σε δένδρα και κάποια παλιά χωράφια, μας φέρνει μετά από 450 μέτρα, στην Επαρχιακή οδό Μεγαλόπολης-Ίσαρη. Στο τμήμα αυτό πρέπει να γίνουν κάποιες εκθαμνώσεις και κλάδεμα. Περνάμε διαγωνίως τον ασφαλτόδρομο και συναντάμε πάλι το παλιό μονοπάτι το οποίο ακολουθούμε με Ανατολική κατεύθυνση για 1350 μέτρα, μέσα σε κατάφυτη περιοχή (εκθαμνώσεις και κλάδεμα) ώς ότου συναντάμε χωματόδρομο. (Πολύ κοντά σ' αυτή τη διαδρομή βρίσκεται το καφέ Στάση Μεγαμπέλι). Στρίβουμε δεξιά με δυτική κατεύθυνση στο χωματόδρομο, ο οποίος εναλλάσσεται με μονοπάτια και μας οδηγεί μέσα από ένα καταπληκτικό δάσος από βελανιδιές στο κέντρο του χωριού Χρούσα. Από εδώ θα γίνει η ένωση με το μονοπάτι Λεοντάρι-Άκοβος-Γεωργίτσι-Σπάρτη. Η παράκαμψη αυτή είναι 3,8 χλμ.
Στο πρηγούμενο σημείο πριν την παράκαμψη, στρίβουμε αριστερά στο δρομάκι για 80 μέτρα και συναντάμε το παλιό μονοπάτι και το ακολουθούμε βόρεια μέσα από όμορο δάσος. Στο πρώτο ξέφωτο προσπερνάμε μια παλιά γκρεμισμένη Καλύβα με Αλώνι, συνεχίζουμε στο δάσος έως το ρέμα Κατσούρα. Στο τμήμα αυτό θα γίνουν εκθαμνώσεις και κλαδέματα, Στη συμβολή με το ρέμα πρέπει να κατασκευαστουν 5-6 ξύλινα σκαλοπάτια και μια μικρή ξύλινη γέφυρα. Μετά το ρέμα περνάμε από μια παλιά γεωργική ζώνη που σταδιακά κλίνει προς το ρέμα Ζαγκλακόρεμα με σαφές μονοπάτι. Όλο αυτό το τμήμα θέλει μικρές εκθαμνώσεις και κλαδέματα, αλλά στα τελευταία 50 μέτρα πριν το ρέμα απαιτείται διαμόρφωση στο πρανές και τοποθέτηση 18 ξύλινων σκαλοπατιών, ενώ στο ρέμα θα χρειαστεί ένα ξύλινο γεφυράκι (4,00μ.).
Όταν περάσουμε το γεφυράκι συναντάμε χωματόδρομο παράλληλα με το ρέμα. Εάν περπατήσουμε δεξιά φθάνουμε στο χωριό Πετροβούνι μετά από 900 μέτρα.
Εμείς στρίψουμε αριστερά βαδίζουμε ανηφορικά προς Λυκόσουρα ακολουθώντας το χωματόδρομο, που περνά δίπλα από τον Άγιο Αθανάσιο ( εδώ μπορεί να κατασκευαστεί μία κΛρήνη από το νερό της παρακείμενης υδρομάστευσης), στρίβουμε δεξιά και ανηφορίζουμε μέχρι το διάσελο κοντά σε ένα τομεγάλο πέτρινο αλώνι του Χαϊδάρη το αλώνι, κατάλληλο για σημείο θέασης. Από εδώ παρακάμπτουμε προς στιγμήν και κατηφορίζουμε Νότια για 490μ. Σε σαφές μονοπάτι, μέχρι την είσοδο του Αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Λυκόσουρας και το Μουσείο.
Συνεχίζοντας τον χωματόδρομο από το διάσελο πρός Λυκόσουρα, στα 100 μέτρα συναντάμε την πηγή Καμάρι, και μετά από 1130μ. φθάνουμε στο χωριό Λυκόσουρα (πρώην Αστάλα).
Λυκόσουρα-Καστανοχώρι
Από την πηγή Καμάρι προς τη Λυκόσουρα στα 360μ. συναντάμε το παλιό μονοπάτι προς Καστανοχώρι. Κατηφορίζουμε δεξιά μέσα σε βελανιδιές για 300μ. Κατεβαίνουμε (εδώ χρειάζονται 7 ξύλινα σκαλοπάτια) σε μικρό δρομάκι, στρίβουμε αριστερά και αμέσως δεξιά για 250μ. όπου συναντάμε την Επαρχιακή οδό Μεγαλόπολης-Λυκόσουρα. Προχωράμε για 130 μέτρα επί ασφάλτου και κατηφορίζουμε λοξά αριστερά και Νότια σε παλιό οριοθετημένο μονοπάτι μεταξύ μαντρότοιχων για 200μ. όπου συναντάμε αυλάκι ποτίσματος και το ακολουθούμε δεξιά για πολύ λίγο, στρίβουμε πάλι αριστερά και ακολουθούμε το μονοπάτι μέχρι την τοξωτή γέφυρα του Μπούτουνα, μέσα από πυκνή βλάστηση. Στο τελευταίο τμήμα χρειάζεται εκθάμνωση και κλαδέματα.
Περνώντας το γεφύρι (χρειάζεται τοποθέτηση ξύλινων κιγκλιδωμάτων και από τις δύο πλευρές), μπαίνουμε σε μικρά δρομάκια που μας φέρνουν κοντά στον Άγιο Κωνσταντίνο. Ανεβαίνουμε ομαλά από κεντρικό χατόδρομο, προσπερνάμε δεξιά μας τον Άγιο Θεόδωρο (εδώ υπάρχει πηγή και μπορεί να κατασκευαστεί κρήνη), μέχρι κοντά στη μονή Κραμποβού. Από εκεί συνεχίζουμε ανηφορικά στο παλιό μονοπάτι σχδόν παράλληλα με το ρέμα, μέσα από πυκνή βάστηση με αναγκαίες εκθαμνώσεις και κλάδεμα, μέχρι που φθάνουμε στην κορυφή σε μια επίπεδη επιφάνεια κατάλληλη για σημείο θέασης. Πρίν από την κορυφή πρέπει να γίνει υπέρβαση του πρανούς για 25 μ.
Από εκεί στρίβουμε δεξιά σε διανοιγμένο δασικό δρόμο για 450μέτρα, στρίβουμε αριστερά μέσα από παλιό μονοπάτι στο δάσος για 50 μέτρα, συναντάμε την επαρχειακή οδό Μεγαλόπολης-Καστανοχωρίου, περνάμε την πετρόκτιστη πηγή του χωριού με διαμορφωμένο περιβάλλον και μπαίνουμε στο χωριό. Στο χωριό υπάρχει ξενώνας για εξυπηρέτηση κυρίως των Κατανοχωριτών.
Καστανοχώρι-Ίσιωμα
Στο σημείο που το μονοπάτι συναντάει την Επαρχειακή οδό, την διασχίζουμε κάθετα και συνεχίζουμε κατηφορίζοντας το παλιό μονοπάτι κοντά στα σπίτια του χωριού, μέσα σε πυκνή βλάστηση από πουρνάρια, μέχρι που ξανασυναντάμε την Επαρχεική οδό μετά από περ. 900 μέτρα. Στο τμήμα αυτό απαιτούνται εκθαμνώσεις και κλάδεμα και στη συμβολή με τον ασφαλτόδρομο η κατασκευή 8 ξύλινων σκαλοπατιών. Συνεχίζουμε πάνω στον ασφαλτόδρομο για 140 μέτρα, στρίβουμε αριστερά σε μονοπάτι ανάμεσα σε χωράφια, περνάμε ένα αλώνι και φθάνουμε σε ρέμα με πολύ μικρή ροή νερού, αλλά μεγάλη βλάστηση και σε λίγο ακόμα φθάνουμε σε χωματόδρομο (εκθαμνώσεις και κλάδεμα). Ακολουθούμε το κακό χωματόδρομο για 250 μέτρα, φθάνουμε σε ένα μικρό ρέμα, το περνάμε στρίβοντας αριστερά και ανηφορίζουμε. Στα 50 μέτρα είναι ένας παλιός μύλος πολύ κοντά στο Κεφαλόβρυσο, στρίβουμε δεξιά Ανατολικά σε επίπεδο δρομάκι και μετά από 140 μέτρα βρισκόμαστε στο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου.
Από το εκκλησάκι προχωράμε ευθεία στο παλιό μονοπάτι για περ. 500 μέτρα και στρίβουμε δεξιά (αναγκαστικά λόγω μαντριού ακριβώς πάνω στο μονοπάτι) ανάμεσα από χωράφια μέχρι τον ασφαλτόδρομο. Περνάμε κάθετα και συνεχίζουμε ελαφρώς ανηφορικά για 350μέτρα μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Θόδωρου, δίπλα σε ένα καλοδιατηρημένο πέτρινο αλώνι και πανύψηλα πουρνάρια. Εδώ έρχεται και πόσιμο νερό από παρακείμενη πηγή.
Το μονοπάτι συνεχίζει ομαλά ελαφρώς ανηφορικά ΒΑ για περ. 1000 μέτρα με ωραία θέα. Στρίβουμε δεξιά στην πλαγιά του Προφήτη Ηλία, και προχωράμε το μονοπάτι αρχικά πολύ καθαρά και αργότερα όταν ανηφορίζουμε σε μισοχαμένα ίχνη, φθάνουμε στο διάσελο.Το μονοπάτι αυτό είναι σαφές στο μεγαλύτερο μέρος του, καθαρό, τοπικά όμως χρειάζεται εκθαμνώσεις και ιδιαίτερα στο τελευταίο ανηφορικό τμήμα σε ορισμένες θέσει διαμορφώσεις σε χώμα και βράχια, ώστε να βελτιωθεί η βατότητά του. Από το διάσελο κατηφορίζουμε ελαφρώς, ανατολικά, μέχρι που συναντάμε το χωματόδρομο. Από αυτό το σημείο μπορούμε να περπατήσουμε ανηφορικά το χωματόδρομο (2,5χλμ.) μέχρι τον Ψηλό Αγιάννη (Παρράσιο Απόλλωνα) και λίγο πιο ψηλά ακόμα σε μια απόκρημνη κορυφή βρίσκεται το Κάστρο των Σκορτών με το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.
Κάστρο των Σκορτών
Κατηφορίζουμε μέχρι το Νεκροταφείο του Χωριού. Δεξιά από το νεκροταφείο διακρίνεται το παλιό μονοπάτι το οποίο και ακολουθούμε (χρειάζεται εκθαμνώσεις και κλαδέματα). Φτάνουμε σε επιστρωμένο δρόμο, με τον οποίο καταλήγουμε στο κέντρο του χωριού Ίσιωμα. Εδώ δίπλα στην κεντρική πλατεία βρίσκεται ένα ενδιαφέρον διόροφο κτίσμα με μικρό ξενώνα στον όροφο και Παλαιοντολογική Συλλογή (χαυλιόδοντας και οστά ελεφάντων κ.α.) στο ισόγειο. Από το κέντρο του χωριού ΝΔ και σε απόσταση 800μ. Στη θέση Αγιάννης ολοκληρώνεται η κατασκευή του Παλαιοντολογικού Μουσίου Ισίώματος.
Ίσιωμα-Κυπαρίσσια
Η διαδρομή ξεκινά από το Ίσιωμα σε παλιό μονοπάτι, περνάμε το ρέμα Μπελτεκόρεμα, όπου υπάρχει τσιμεντένιο γεφυράκι και συνεχίζουμε και φθάνουμε σε δρομάκι κοντά στην εκκλησία του Ταξιάρχη και πολύ κοντά στη Μονή Παναγιάς. Στο τμήμα αυτο χρειάζεται να γίνουν εκθαμνώσεις και κλαδέματα. Το δρομάκι είναι βατό αλλά λόγω της μεγάλης βλάστησης κυρίως σε βάτα, χρειάζεται εκθαμνώσεις και κλαδέματα και μας φέρνει σε κεντρικό χωματόδρομο. Πέρνάμε δίπλα σε ηρώο του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου και κατηφορίζουμε σε παλιά γεωργική λεκάνη, περνάμε το Καλαμόρεμα όπου χρειάζεται ξύλινο γεφυράκι και βγαίνουμε σε χωματόδρομο των ορυχείων λιγνίτη.
Συνεχίζουμε στο χωματόδρομο περνώντας δίπλα από δύο μικρές λίμνες σε τεχνιτούς ταμιευτήρες. Σε λίγο αφήνουμε το χωματόδρομο και με σύντομο μονοπάτι περνάμε το ρέμα Παλιόμυλος με αρκετό νερό, όπου απαιτείται κατασκευή μικρού ξύλινου γεφυριού, συνεχίζουμε σε μικρού μήκους μονοπάτι και φθάνουμε στο κέντρο του χωριού Κυπαρίσσια, όπου υπάρχει ωραία καμαρωτή πέτρινη κρήνη στο Νότιο μέρος του χωριού.
Κυπαρίσσια-Μαυριά
Από τα Κυπαρίσσια ξεκινάει ΝΑ μονοπάτι και σε 300 μέτρα φθάνουμε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Τραπεζούντας.
Από τα Κυπαρίσσια βαδίζουμε Βόρεια το παλιό μονοπάτι και φθάνουμε εύκολα στο χωριό Μαυριά, περνώντας όμως πάνω από τρία ρέματα, όπου χρειάζεται η κατασκευή μικρών ξύλινων γεφυριών. Θα χρειαστούν εκθαμνώσεις και κλαδέματα στον άξονα του παλιού μονοπατιού΄ιδιαίτερα στην αρχή και στο τέλος του. Στο τέλος του μονοπατιού, ακριβώς πριν συναντήσουμε τον τσιμεντόδρομο, θα χρειαστεί διαμόρφωση του άξονά του, που έχει διαβρωθεί από τα νερά. Ένα ακόμη μικρό μονοπάτι μας φέρνει στην ενοριακή εκκλησία των Μαυριών.
Αρχαιολογικός χώρος Αρκαδικής Τραπεζούντας
Μαυριά-Καρίταινα
Από τα Μαυριά ξεκινάει σαφές μονοπάτι που περνάει από ρεματιά όπου χρειάζεται η κατασκευή μικρής ξύλινης γέφυρας. Κατάντι το μονοπάτι συνεχίζει Ανατολικά μέχρι ένα εκκλησάκι. Η διαδρομή αυτή γίνεται μέσα σε πυκνό δάσος, και χρειάζεται να γίνουν εκθαμνώσεις και κλαδέματα.
Από το εκκλησάκι αρχίζουμε να ανεβαίνουμε ΒΑ, αρχικά ανάμεσα από χωράφια και στη συνέχεια λίγο πιο ανηφορικά σε πετρώδες έδαφος μέχρι την κορυφή του λόφου που βρίσκεται ο Προφήτης Ηλίας. Στο τμήμα αυτό πρέπει να γίνουν κάποιες εκθαμνώσεις και κλαδέματα.Από εδώ η θέα είναι εξαιρετική προς Καρίταινα και κάμπο Μεγαλόπολης.
Από τον Προφ. Ηλία το μονοπάτι συνεχίζει ΒΔ ελαφρώς κατωφερικά μέχρι το διάσελο, όπου αρχίζουμε να κατηφορίζουμε ΒΑ , έως ότου το μονοπάτι αντικαθίσταται με δρομάκι στη θέση Τυροκάλυβο. Έως εδώ το μονοπάτι διέρχεται μέσα από δασώδη περιοχή και χρειάζεται εκθάμνωση και κλάδεμα. Το δρομάκι τέμνει τον ασφαλτόδρομο και κατεβαίνουμε ΝΑ για περίπου 800 μέτρα στρίβουμε αριστερά σε δασώδη πειοχή με πουρνάρια και κατεβαίνουμε το παλιό μονοπάτι μέχρι το ρέμα του Αγίου Βασιλείου, το οποίο ακολουθούμε παράλληλα για 120 μέτρα μέχρι που συναντάμε ένα καλό χωματόδρομο. Στρίβουμε αριστερά επί του χωματόδρομου και συνεχίζουμε παράλληλα με τον Αλφειό ποταμό, μέχρι την παλιά γέφυρα της Καρίταινας. Στη γέφυρα αυτή χρειάζεται αντικατάσταση του μεγαλύτερου μέρους του ξύλινου σανιδώματος και των μεταλλικών κάγκελων. Κάτω από τη γέφυρα είναι κτισμένη η πολύ γνωστή Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Από δρομάκι, μετά λίγο μονοπάτι και τελικά μια αλληλουχία από σύντομα δρομάκια ανεβαίνουμε στην κεντρική πλατεία της Καρίταινας. Στην Καρίταινα δεσπόζει Δυτικά το κάστρο της που ανακαινίζεται. Στην αρχή της ανάβασης στο Κάστρο, υπάρχει Ηρώο και λίγο πιο πέρα το σπίτι του Κολοκοτρώνη. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η μεγάλη πετρόκτιση εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Στην Καρίταινα υπάρχουν πολλές ταβέρνες-εστιατόρια, ξενώνες και άλλοι χώροι διαμονής. Η Καρίταινα είναι παραδοσιακός οικισμός.
Καρίταινα- Στρόγγυλο (Κάτω Κωτίλιο)
Από την πλατεία της Καρίταινας κατηφορίζουμε προς τα Δυτικά, στην αρχή με πλακόστρωτο δρόμο, μετά σε τσιμεντόδρομο και τέλος σε χωματόδρομο. Το μονοπάτι ξεκινά μετά από περ. 400 μέτρα, ακριβώς πάνω από τη μεγάλη Κρήνη Σταματούλι. Πρόκειται για τον παλιό μουλαρόδρομο, που συνέδεε την Καρίταινα με τη μεγάλη Σπηλιά Κάβια, και το νερόμυλο στον Αλφειό ποταμό.
Aπό το σημείο που τελειώνει το μονοπάτι και για 150 μέτρα πρός το ανάντι χρειάζεται να κατασκευαστεί ένας μικρός πεζόδρομος, για να μην παρασύρεται από τις ετήσιες πλημμύρες μέχρι το σημείο διέλευσης του ποταμού (πόρος).
Η διέλευση του ποταμού στον πόρο είναι σήμερα εφικτή χάρις στην πυκνή διάταξη μεγάλων ογκολίθων στο ρεύμα του. Για να περάσει κανείς απέναντι πρέπει ωστόσο το νερό να είναι σε χαμηλή στάθμη, να είναι ήρεμο και χρειάζονται αθλητικές κινήσεις. Μιά σταθερή ζεύξη του ποταμού θα απαιτήσει την κατασκευή (κρεμαστής;) γέφυρας.
Αφού περάσουμε τη Νότια όχθη, διακρίνουμε το αχνό μονοπάτι που κινείται προς τα κατάντι στο ύψος της κοίτης. Τό τμήμα αυτό μήκους 150 μέτρων, πρέπει να διαμορφωθεί ως πεζόδρομος, όπως και το προαναφερθέν στην απέναντι όχθη. Από το τέλος του τμήμαυος αυτού, υπάρχει ένα κακό μονοπάτι που ανηφορίζει και βγαίνει σύντομα σε χωματόδρομο. Στο τμήμα αυτό πρέπει να διαμορφωθεί ο άξονας του μονοπατιού και τα απότομα πρανή να ασφαλιστούν με ξύλινα και πέτρινα σκαλοπότια.
Ανηφορίζοντας το χωματόδρομο φθάνουμε σε ώμο, όπου στα δεξιά μας αφήνουμε μια μεγάλη στάνη και κατηφορίζουμε μέχρι το ρέμα όπου υπάρχει τσιμεντένιο γεφύρι και χωματόδρομος.
Μεσολαβεί ένα περίπλοκο και με πολλά προβλήματα τμήμα μονοπατιού. που περνά από τη θέση Γαυριάλωνα. Το τμήμα αυτό θέλει καλή διάνοιξη πάνω στο ίχνος του παλιού μονοπατιού. Η πηγή στη θέση Γαυριάλωνα μπορεί να καλλιεργηθεί και να κατασκευαστεί κρήνη με ποτίστρα, προς όφελος και της υπερκείμενης στάνης.
Συνεχίζουμε σε χωματόδρομο μέχρι τη θέση Σταμέϊκα. Από το μοναδικό ερείπιο του πρώην συνοικισμού ξεκινάει το παλιό μονοπάτι προς το Στρόγγυλο. Το μονοπάτι είναι πλατύ και σαφές, χρειάζεται ωστόσο καθαρισμό (εκθαμνώσεις και κλάδεμα) και κατά τόπους ανακατασκευή των ξερολιθιών. Το μονοπάτι περνά πάνω από το Πανταζέϊκο Ρέμα ( ή Λάνια Ρέμα), με ένα πέτρινο τοξωτό γεφύρι και καταλήγει στο μεγάλο νερόμυλο του Μιχελή.
Από το μύλο συνεχίζουμε ανηφορικά το μονοπάτι μέχρι που συναντάμε ένα δρομάκι. Στο τμήμα αυτό του μονοπατιού χρειάζονται να γίνουνν εκθαμνώσεις και κλάδεμα, και προς το τέλος του να κατασκευαστούν ξύλινα και πέτρινα σκαλοπάτια. Αφήνουμε πολύ σύντομα το δρομάκι και μπαίνουμε στο παλιό και σύντομο μονοπάτι που χρειάζεται σημαντικές εργασίες καθαρισμού, και φθάνουμε στο χωριό Στρόγγυλο.
Στρόγγυλο- Κωτύλιο
Από το Στρόγγυλο αναβαίνουμε το παλιό μονοπάτι, συναντάμε ένα δρομάκι το οποίο ακολουθούμε για μικρό διάστημα και συνεχίζουμε στο παλιό μονοπάτι μέχρι που φθάνουμε σε χωματόδρομο. Στο τελευταίο τμήμα του μονοπατιού χρειάζεται καλός καθαρισμός (εκθαμνώσεις και κλάδεμα), αλλά και κατασκυή ξύλινων σκαλοπατιών σε δύο μέρη.
Στο σημείο που συναντάμε το χωματόδρομο υπάρχει μεγάλη έκταση με οπωροφόρα δένδρα. Στο τέλος του σύντομου αυτού χωματόδρομου, βρίσκεται η δεξαμενή που υδρεύει το Στρόγγυλο. Από εδώ ξεκινά ξανά το παλιό μονοπάτι που συνέδεε τα δύο χωριά και φθάνουμε στο ερειπωμένο τμήμα του χωριού (καταστράφηκε στο σεισμό του 1965). Στο κομμάτι αυτό χρειάζονται εκθαμνώσεις και κλαδέματα. Από το παλιό χωριό ανεβαίνουμε για λίγο ακόμα και συνατάμε τσιμεντόδρομο στρίβουμε δεξιά και φθάνουμε μέχρι το κέντρο του χωριού Κωτύλιο. Εδώ υπάρχει μικρός ξενώνας και ταβέρνα.
Κωτύλιο-Άνω Καρυές
Από το κέντρο του Κωτυλίου, επιστρέφουμε εκεί που πρωτοσυναντήσαμε τον τσιμεντόδρομο και ανηφορίζουμε για λίγο σε τσιμεντόδρομο και μετά στο παλιό μονοπάτι, προσπερνάμε την τσιμεντένια δεξαμενή ύδρευσης του χωριού, συνεχίζουμε ανηφορικά το μονοπάτι και φθάνουμε σε χωματόδρομο. Από εδώ έως τον αρχαιλογικό χώρο του Λυκαίου Όρους, ο χωματόδρομος συνεχίζει πάντα ανηφορικά πάνω στο ίχνος του παλιού μονοπατιού εκτός από δύο σύντομες διακοπές που εναλλάσσεται με το παλιό μονοπάτι, που εξασφάλιζε τη ζεύξη αυτή, μέχρι τον αρχαιλογικό χώρο του Λυκαίου Όρους. Ο χωματόδρομος αυτός περνάει μέσα από πευκοδάσος και ανεβαίνει σπυροειδώς αλλά ομαλά. Προσπερνάει τη διασταύρωση προς την κορυφή του Λυκαίου Όρους Διαφόρτι και φθάνει στο Ιπποδρόμιο και τα υπόλοιπα αρχαιολογικά ευρύματα του σπουδαίου αυτού χώρου. Από εδώ ανηφορίζει χωματόδρομος μέχρι την ιερή κορυφή του Λυκαίου Όρους.
Από την Ανατολική άκρη του ιπποδρόμου, ξεκινάει προς τα Νότια το κατηφορικό μονοπάτι, περνάει αρχικά ανάμεσα σε χωράφια, μετά ΝΑ προσπερνάει μια κορυφούλα σε βραχώδες έδαφος και καταλήγει σε χωματόδρομο. Από εδώ στρίβει δεξιά και ακολουθεί το χωματόδρομο μέχρι το κέντρο του χωριού Άνω Καρυές. Λίγο πριν το έμπα του χωριού συναντάμε την όμορφη πετρόκτιστη πηγή Μούσγα με άφθονο νερό.
Στο κέντρο του χωριού υπάρχει κυλικείο, βιβλιοθήκη και λαογραφικό Μουσείο, η νεόκτιστη διόροφη Λυκαία Ακαδημία, μικρό θεατράκι, και το κοινοτικό γραφείο όπου η Αμερικάνικη ανασκαφική αποστολή του Λυκαίου Όρους, έχει τα γραφεία της.
Άνω Καρυές-Λύκαιο (Ντερμπούνι)
Μόλις βγαίνουμε από τις Άνω Καρυές για να μεταβούμε στο Λύκαιο, συναντάμε την πετρόκτιστη πηγή Κράμποβα, με μεγάλη παροχή φρέσκου κρυστάλινου νερού πάνω στον ασφαλτόδρομο. Από εδώ δεξιά ανηφορίζει ο ασφαλτόδρομος μέχρι τον αρχαιολογικό χώρο του Λυκαίου Όρους. Αριστερά βαδίζουμε για 150 μέτρα επί ασφάλτου και κατηφορίζουμε Νότια στο παλιό μονοπάτι. Μετά από 200μ. συναντάμε ακόμα μια μικρή πηγή δεξιά του μονοπατιού, που θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε πέτρινη κρήνη. Στρίβουμε ελαφρώς αριστερά και κατηφορίζουμε δεξιά-αριστερά ενός ρηχού μικρού ρέματος ανάμεσα από χωράφια, μέχρι ένα μικρό λόγκο από πουρνάρια που αναμεσά τους προχωράει το παλιό μονοπάτι.Φ θάνει μέχρι το ρέμα Καρνοβολίθι, στο οποίο περνάμε απέναντι με σχετική ευκολία, χρειάζεται όμως η κατασκευή ξύλινης γέφυρας. Εδώ το μονοπάτι συνεχίζει παράλληλα με το ρέμα σε απόκρυμνη βραχώδη πλαγιά για περίπου 300 μέτρα. Εδώ απαιτείται η απομάκρυνση φερτών υλικών από το μονοπάτι και στο μέσον περίπου αυτού του τμήματος μια ισχυρή τοποθέτηση κιγκλιδώματος για 12-15 μέτρα. Στο τέλος των 300 μέτρων έχουμε αναγκαστική ανάβαση για να υπερνικήσουμε ένα ύψος περ. 15-18 μέτρα σε πολύ απότομη και βραχώδη πλαγιά, όπου είναι απαραίτητη η κατασκευή και τοποθέτηση ξύλινων και λίθινων σκαλοπατιών. Από εδώ συνεχίζουμε στο μονοπάτι ελαφρώς ανηφορικά για 220 μέτρα και φθάνουμε σε έναν χωματόδρομο τον οποίο ακολουθούμε κατηφορικά για περ. 700 μέτρα. Στο τέλος του χωματόδρομου συναντάμε τον παλιό ασφαλτόδρομο που οδηγούσε στο Χωριό Νέδα και περνάμε απέναντι. Κατηφορίζουμε για 20 μέτρα και προχωράμε Δυτικά στο παλιό μονοπάτι, συναντάμε άλλο μονοπάτι και στρίβουμε αριστερά όπου σε 100 μέτρα μπαίνουμε στο χωριό Λύκαιο. Στο τελευταίο αυτό τμήμα απαιτείται να γίνουν αρκετές εκθαμνώσεις και κλαδέματα. Στό χωριό υπάρχει καφενείο.
Λύκαιο-Βάστας (και Παράκαμψη πρός Νέδα)
Βγαίνουμε από το κέντρο του χωριού στον ασφαλτόδρομο Δυτικά και σε πολύ μικρή απόσταση, συναντάμε το παλιό μονοπάτι που ανηφορίζει ΒΔ στα δεξιά μας. Ανηφορίζουμε για περ. 900 μέτρα και φθάνουμε σε ένα ρέμα με αρκετό νερό (εδώ χρειάζεται διευθέτηση της κοίτης με λιθόστρωση και μια ξύλινη γέφυρα), και περνάμε απένατι, Προχωράμε δυτικά το μονοπάτι ανάμεσα σε παλιά γεωργική γη, συναντάμε ένα δρομάκι και συνεχίζουμε ανηφορικά μέχρι που φθάνουμε στον καινούργιο ασφαλτόδρομο Λύκαιο-Νέδα.
Προχωράμε αριστερά στον ασφαλτόδρομο για 100 μέτρα και ανηφορίζουμε δεξιά σε απότομη ανάβαση, μέχρι που συναντάμε έναν χωματόδρομο. Στο τμήμα αυτό χρειάζεται να γίνουν λίγες εκθαμνώσεις και κλάδεμα, ενώ στην αρχή μετά την άσφαλτο, στο ανέβασμα, πρέπει να κατασκευαστούν μερικά ξύλινα σκαλοπάτια. Βαδίζουμε δυτικά στο χωματόδρομο και μετά από 750 μέτρα φθάνουμε στην Κερασίτσα, στο διάσελο. Εδώ είναι ένα καλό σημείο θέασης, και μάλιστα πολύ κοντά στα 200 μέτρα, βρίσκεται η πηγή Κερασίτσα που μπορεί να κτιστεί μία κρήνη.
Παράκαμψη προς Νέδα
Από το σημείο αυτό υπάρχει το παλιό μονοπάτι που οδηγεί στο χωριό Νέδα. Από το χωριό Νέδα μέχρι και το ναό του Επικούριου Απόλλωνα, υπάρχει καθαρό και σηματοδοτημένο το Apollo Trail.
H διαδρομή ξεκινάει από το χωριό Νέδα Ανατολικά και διανύει 1700μ. σε ασφαλτόδρομο με κατεύθυνση το χωριό Βάστα. Ήταν ο παλιός μουλαρόδρομος που ακολουθούσαν οι Νεδαίοι για να μεταβούν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Ίσαρι. Σε μεγάλη καμπή, ξεκινάει πλατύ λιθόστρωτο μονοπάτι μήκους 700 μέτρων, που στο μισό περίπου μήκος του χρειάζονται εκθαμνώσεις και κλάδεμα. Συναντάμε χωματόδρομο, παλιό κτίσμα και αλώνι, και κατεβαίνουμε προς τη ρεματιά (Ρέμα Σομπέτη). Η διαδρομή ακολουθεί ανάντι τη ρεματιά, κυρίως μέσα στην κοίτη, ή κατά τόπους σε μικρές παρακάμψεις παράλληλα με την ροή του νερού, σε σύντομα μονοπάτια. Η ρεματιά διατηρεί νερό όλο το χρόνο και θα χρειαστούν τουλάχιστον 4 μικρά γεφυράκια, αρκετές λιθοστρώσεις, καθώς και διαμορφώσεις των παράλληλων μονοπατιών ή και επέκτασή τους, όπου είναι εφικτό. Στην έξοδό του από τη ρεματιά, το μονοπάτι είναι εντελώς κλειστό και θα χρειστούν εκθαμνώσεις και κλάδεμα, καθώς και διαμόρφωση και λίγα ξύλινα σκαλοπάτια. Μετά φθάνουμε σε χωματόδρομο στη θέση Κουβέλι. Στη συνέχεια το μονοπάτι ανηφορίζει σταθερά κατά μήκος μιας παλιάς γεωργικής ζώνης, περνώντας από πεζούλες και αλώνια. Προσπερνάμε μια μικρή πηγή και ένα μικρό αλλά πανέμορφο δάσος με πανύψηλα πουρνάρια. Το τμήμα αυτό χρήζει μιας γενικής διαμόρφωσης, καθότι το μονοπάτι σε κάποια σημεία έχει διασπαστεί και χαθεί, ενώ κατά τόπους θα χρειαστεί εκθαμνώσεις και κλάδεμα. Αμέσως μετά συναντάμε μια παλιά γεωργική γη στη θέση Λίμνες, γεμάτη με πέτρινα αλώνια. Εδώ είναι ένα ωραίο σημείο αναψυχής. Τέλος η διαδρομή βγαίνει σε ράχη στο Καλογεροβούνι, απ' όπου κατηφορίζει πάντα στο παλιό μονοπάτι (χρειάζεται μικρός καθαρισμός και απομάκρυνση φερτών) και φθάνει στο διάσελο στην Κερασίτσα.
Ξεκινάμε Νότια για λίγα μέτρα ανηφορικά στο χωματόδρομο, και συνεχίζουμε στο σαφές παλιό μονοπάτι που όμως χρειάζεται καλό καθαρισμό, μέχρι μία μεγάλη λάκκα. Η κορυφή εδώ ονομάζεται Κουπίλα και είναι σε υψότρο 1152μ. Σε μικρή απόσταση από τη μεγάλη λάκκα βρίσκεται η πηγή Κερασιά, που επίσης απαιτείται η κατασκευή κρήνης. Συνεχίζουμε σε συχνά ασαφές μονοπάτι (χρειάζεται κυρίως διαμόρφωση). η διαδρομή περιτρέχει μια χαμηλή ράχη και φθάνουμε σε ένα χωματόδρομο και σταυροδρόμι.
// Από εδώ έαν συνεχίσουμε δεξιά τον χωματόδρομο, αρχικά ομαλά και σιγά-σιγά πιο ανηφορικά φθάνουμε στην κορυφή του όρους Τετράζι. σε υψόμετρο 1389μ., όπου ο Προφήτης Ηλίας Βάστα, μετά από 3,5 χλμ. Εδώ έχουμε μια φανταστική θέα όπου βλέπουμε τη μισή Πελοπόννησο και στα Δυτικά το Ιόνιο Πέλαγος και τη Ζάκυνθο. 1000μ. πριν την ανάβαση προς την κορυφή, στρίβουμε δεξιά και πολύ σύντομα βρισκόμαστε στην πολύ κρύα Πηγή Σάντε Νίκου, κάτω από πανύψηλα πλατάνια σε υψόμετρο 1150 μ. //
Από το σταυροδρόμι αυτό στρίβουμε αριστερά Ανατολικά στο παλιό μονοπάτι, περνάμε δύο κρήνες του Λάση τη Βρύση και την Πηγή Πουρνάρι. Ξαναβγαίνουμε σε χωματόδρομο, που τον ακολουθούμε αναγκαστικά για 1250μ., καθ' ότι το παλιό μονοπάτι που εξασφάλιζε τη ζεύξη αυτή, έχει κλείσει (ωστόσο υπάρχει και θα μπορούσε να καθαριστεί)
Από τη θέση αυτή που λέγεται Τσαγκάρη το Αλώνη, πολύ κοντά βρίσκεται το εκκλησάκι Άγιος Γεώργιος, υπάρχει το παλιό μονοπάτι που κατεβαίνει μέχρι τον ασφαλτόδρομο, περνώντας από μικρή πηγή (το κομμάτι αυτό θέλει εκθάμνωση και κλάδεμα). Τέμνουμε τον ασφαλτόδρομο και κατεβαίνουμε από σύντομο μονοπάτι και μετά δρομάκια προς το κέντρο του χωριού Βάστα. Εδώ υπάρχει ξενώνας που έκτισαν οι Βασταίοι τα τελευταία χρόνια πάνω σε δημοτικό οικόπεδο και ως εκ τούτου ο ξενώνας ανήκει ιδιοκτησιακά στο Δήμο Μεγαλόπολης.
Όταν καθαριστεί και διαμορφωθεί η διαδρομή Νέδα-Βάστα, μαζί με το κατέβασμα στην Αγία Θεοδώρα, θα συνδέει την κοιλάδα της Νέδας με τη λεκάνη του Χάραδρου ποταμού, διευρύνοντας τις πεζοπορικές προτάσεις της περιοχής του Λυκαίου Όρους.
Καταρράκτες Νέδα
Βάστας—Ίσαρης
Το τμήμα αυτό ξεκινάει κατηφορικά με το εξαιρετικό μονοπάτι Βάστα -Αγία Θεοδώρα, σαφέστατο και αρκατά σημασμένο, που καταλήγει στο βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας με τα 17 πουρνάρια στη στέγη και την πηγή που αναβλύζει κάτω από τα θεμέλειά της και τροφοδοτεί το Χάραδρο ποταμό, ο οποίος στη συνέχεια ονομάζεται Πάμισος και χύνεται στον Μεσσηνακό κόλπο. Το μονοπάτι αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα πεζοποριά κεφάλαια της περιοχής και πρέπει να προστατευτεί και να διατηρηθεί ανοικτό. Στο 1/3 της διαδρομής αυτής υπάρχει μονοπάτι αριστερά που οδηγεί στον ερειπωμένο νερόμυλο του Λετζέρη και στη συνέχεια στο ανενεργό μεταλλείο μαγγανίου Βάστα.
Στό άμεσο περιβάλλον της Αγίας Θεοδώρας, και στο σπήλαιο δυτικά πίσω από το εκκλησάκι, βρέθηκαν γύρω στο1960, 14 αρχαία κεραμικά και μπρούτζινα ειδώλια και το 2005 η αρχαιολογική υπηρεσία Τρίπολης, εντόπισε τα θεμέλια αρχαίου κτιρίου αγνώστου ιδιοκτήτη. Φαίνεται ότι πρόκειται για έναν πολύ ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο που χρήζει περισσότερης προστασίας και διερεύνησης. Στον περιβάλλοντα χώρο της Αγίας Θεοδώρας, υπάρχουν δύο ταβέρνες-εστιατόρια ένα καφενείο και περίπτερο με εκκλησιαστικά είδη.
Εδώ θα ενωθεί το ΜΕΣΣΗΝΙΑ Trail, με το επόμενο χωριό Άνω Μέλπεια. Στα σύνορα Άνω Μέλπειας και Βάστα πάνω στο ύψωμα Πετρούλα, ανακαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια τα θεμέλια μεγάλου αρχαίου ναού με θέα στον Επικούριο Απόλλωνα, τον Μεσσηνιακό κάμπο και τον Ταύγετο.
Συνεχίζουμε σε μονοπάτι μετά την εκκλησία παράλληλα με το Χάραδρο, περνάμε από την ταβέρνα Νερόμυλος, όπου και ο ανακαινισμένος Νερόμυλος του Χοντρού. Στη συνέχεια σε χωματόδρομο παράλληλα με το ποτάμι για 1400μ. Συναντάμε το παλιό μονοπάτι, κατεβαίνουμε μέχρι το ποτάμι, περνάμε με δυσκολία το ποτάμι λόγω μεγάλης ποσότητας νερου (απαιτείται ξίλινη γάφυρα) και περνάμε απέναντι.. Βγαίνουμε σε ζώνη παλιάς καλλιέργειας και κατηφορίζουμε ελαφρά σε νεαρό ελαιώνα. Θα ακολουθήσουμε το παλιό αρδευτικό κανάλι μέχρι τη βάση ενός χωματόδρομου.Το τμήμα αυτό χρήζει εκτεταμένων διαμορφώσεων και κλαδεμάτων, καθώς και την τοποθέτηση ξύλινου κιγλιδώματος μήκους 25 μέτρων. Ξεκινάμε το χωματόδρομο πάνω στο ίχνος του παλιού μονοπατιού, που έχει μεγάλο μήκος, με μια μικρή δικοπή από μονοπάτι (850μ.) Σε αυτό το τμήμα θα πρέπει να δημιουργηθούν συντομεύσεις. Κατά μήκος του υπάρχουν δύο μεγάλες αναβλύσεις, όπου μπορούν να κατασκευαστούν ισάριθμες κρήνες. Μετά την ανηφόρα προχωράμε σε επίπεδο έδαφος και φθάνουμε στο ξωκλήσι του Άγίου Βασιλείου. Εδώ υπάρχει κρήνη με πλούσιο νερό και παγκάκια για ξεκούραση κάτω από πλατάνια. Λίγα μέτρα πιο πέρα πάνω στο μονοπάτι προσπερνάμε το παλιό διόροφο πέτρινο Σχολαρχείο και από δρομάκια μπαίνουμε στον Ίσαρη. Εδώ υπάρχει μικρό Λαογραφικό Μουσείο, δύο ξενώνες (ο ένας ανήκει στο Σύλλογο Ισαραίων) και μια ταβέρνα. Από την αυλή της κεντρικής εκκλησίας του χωριού έχουμε μια πανοραμική θέα στον κάμπο της Μεγαλόπολης και στα γύρω βουνά, καθώς και προς τον Μεσσηνιακό κάμπο. Ο Ίσαρης είναι χαρακτηρισμένος Παραδοσικός Οικισμός.